Ég vil bjóða ykkur velkomin á enn einn aðalfund
Ferðamálasamtaka Vestfjarða, sem munu eftir þennan fund hefja sitt 28.
starfsár. Það hefur margt vatn runnið til sjávar á þeim tíma og umhverfi
ferðaþjónustunnar á Vestfjörðum tekið miklum stakkaskiptum.
Ég man sjálfur svo
vel eftir því sumarið 1984 hvað manni þótti spennandi að sjá útlendinga með
bakpoka ganga um stræti Hólmavíkur. Það var oftast um að ræða puttalinga og svo
birtist einn og einn bílaleigubíll, forverar Yaris fólksins svokallað sem við
þekkjum svo vel í dag. Þjónusta fyrir ferðamenn var ekki mikil, þó gekk rúta
þangað á Strandir tvisvar eða þrisvar í viku og gott ef ekki alla leið norður í
Árneshrepp í einni ferðinni, en það er nú aflagt þrátt fyrir stóraukinn
ferðamannastraum og er nú önnur saga sem ég kann ekki skil á.
Frú Vigdís Finnbogadóttir var forseti lýðveldisins og
hvatti landsmenn óspart til að planta trjám. Það urðu margir til að hlýða á
hana og hófu trjárækt í görðum sínum sem síðan hafa vaxið og dafnað frá því að
vera litlar viðkvæmar plöntur upp í stærri og myndarleg tré með gilda stofna hjá þeim sem höfðu
eljuna og þolinmæðina til að bera. Það gat verið basl hjá mörgum
garðræktandanum að koma trjánum sínum til en hjá öðrum gekk það betur. Það er nefnilega
allt spurning um elju hvers og eins, þolinmæði og ekki síður hvort umhverfi
gróðursins sé honum hagstæður. Þeir hafa oftar náð bestum árangri sem hafa
farið nokkuð skipulega að trjáræktinni, haft þolinmæði til að bera og velt
fyrir sér árstíðum og fleiri þáttum, eða leitað sér upplýsinga um hvernig best
sé að haga sér í ræktinni.
Sama á við um ferðaþjónustu á Vestfjörðum. Hún er orðin
mikilsverð atvinnugrein sem hefur vaxið úr því að vera viðkvæmur sproti upp í
það að skapa skjól fyrir fjölda fólks, og sáð í leiðinni áburði í samfélögin
sem hún starfar í.
Við eigum því fólki sem stóð fyrir því að mynda þetta
samstarfsumhverfi sem Ferðamálasamtökin standa fyrir fyrir 28 árum nokkuð að
þakka. Það er svo mikilvægt fyrir okkur sem störfum í greininni að hafa
vettvang til að koma saman, kynnast hvort öðru, læra af hvort öðru og skiptast
á skoðunum. Þegar öllu er á botninn hvolft þá erum við öll á leið að sama marki
og það er þægilegra fyrir okkur að arka þangað saman í hóp og í góðu skjóli
frekar en ein á berangri.
Þau verkefni sem Ferðamálasamtökin hafa staðið fyrir í
gegnum tíðina hafa undantekningalaust miðast að því að vinna að sameiginlegum
hagsmunum þeirra sem starfa í greininni allt í kringum kjálkann. Það hafa
margar misjafnar leiðir verið farnar, enda margar leiðir til Parísar eins og
einn góður vinur minn tönglast
gjarnan á. Leiðin er þó heldur greinilegri og þar með líklega fljótlegri ef hún
hefur verið kortlögð, sem er einmitt það sem samtökin unnu svo vel að, fyrir
tveimur árum með stefnumótun vestfirskrar ferðaþjónustu 2010 – 2015. Í henni
koma fram leiðir sem hægt er að feta sig áfram til að vinna að framgangi
greinarinnar á næstu árum. Sumt er einfalt að gera
og annað tekur heldur meiri tíma og þolinmæði.
Á síðasta ári var mest vinna lögð í samstarfi
ferðaþjónustunnar í markaðssetningu og vöruþróun með því að hvetja til kaupa í
ferðaskrifstofunni Vesturferðir og freista þess að búa til grundvöll fyrir alla
ferðaþjónustuaðila á Vestfjörðum að koma vöru sinni og þjónustu á framfæri.
Yfir 50 aðilar ákváðu að taka þátt í verkefninu og það verður spennandi að sjá
hvaða ávöxt það samstarf muni bera á næstu árum. Ég er sannfærður um það að með
góðri samvinnu og vilja til að vinna saman þá verði hægt auka mjög vöxt
greinarinnar á komandi misserum. Með því að hlúa sameiginlega að hvort öðru og
hjálpast við að bera áburð í svörðinn.
Þar getur orðið til það skjólbelti sem þarf til að
plöntur af öðrum meiði geti þrifist. Skjólbelti til að búa til þá sjálfbærni
sem greinin þarf svo mjög á að halda.
Í könnunum sem gerðar hafa verið kemur fram að það sem
þykir einkenna Vestfirði séu einstök, hrein og óspillt náttúra og nálægðin við
hana. Kyrrðin og friðsældin. Þetta er sumsé hluti af okkar auði, okkar
sparigrís sem við þurfum að fara svo gætilega með.
Umhverfisvottun Vestfjarða hefur nú verið samþykkt af
öllum sveitarfélögum og er verkefni sem þau hafa ákveðið að stefna sameiginlega
að undir formerkjum Fjórðungssambands Vestfirðinga. Ég veit ekki nákvæmlega
hvar það verkefni stendur eins og er, en veit þó að lagt hefur verið eitthvað
fjármagn í það af hinu opinbera. Ég geri
ráð fyrir að þar sé allt í einhverjum ákveðnum farvegi, því vilji er
allt sem til þarf. Bara sú sameiginlega yfirlýsing sem Fjórðungssambandið gaf
út með ákvörðun sinni hafði strax veruleg og góð áhrif í ferðaþjónustunni. Dæmi
eru um að með henni þá hafi einstakir fjárfestar strax séð tækifæri og ákveðið
að fjárfesta í greininni á svæðinu. Þetta verkefni sem var ýtt úr vör af
Ferðamálasamtökum Vestfjarða er dæmi um fyrirmyndarverkefni sem við getum öll
verið stolt af.
Uppskeruhátíð ferðaþjónustunnar var haldin í fyrsta sinn
á haustdögum. Hún tókst vel til og ég tel það mikilvægt að festa hana enn betur
í sessi. Dýrfirðingar tóku á móti okkur með glæsibrag og við áttum saman tvo
góða daga á þeim fagra stað. Það eina sem skyggði á var færðin en það vildi svo
illa til að fyrsti vetrarstormur haustsins gekk yfir þessa helgi á
Hrafnseyrarheiðinni og komust því færri en vildu. En við þurfum bara að læra af
því og færa þessa gleðihelgi okkar framar á dagatalið. Bolvíkingar hafa boðist til
að halda næstu uppskeruhátíð og við getum byrjað að hlakka til að hittast aftur
næsta haust.
Nokkur umræða var í vetur um breytingu á öllu
stoðkerfinu. Það var erfið umræða sem satt að segja tók frá mér nokkra orku.
Stjórn ferðamálasamtakanna stóð þétt saman um að verja aðkomu greinarinnar að
ákvörðunum. Það er skemmst frá því að segja að við urðum undir í þeim viðræðum.
Mér þótti það sárt og upplifði mig satt að segja sem auman talsmann samtakanna
í öllu því samtali. Á þessari stundu er ekki alveg á tæru hvernig samstarf
ferðaþjónustunnar við sveitarfélögin verður háttað þegar kemur að
Markaðsstofunni. Það er skýr og fullur
vilji hjá núverandi stjórn Ferðamálasamtakanna og AtVest að vinna að því að
stofnanirnar starfi betur saman og sjá til þess að grasrótin hafi aðkomu að
ákvörðunum. Það er þó ekki þannig að ég sjái það endilega sem einhverja ógn þó
talsvert hafi borið á milli í skoðunum okkar og fulltrúa sveitarfélaganna. Ég
trúi því einfaldlega að skynsemin verði ofan á og það muni að lokum allir sjá
það, að í verkefnum sem viðkoma einstökum atvinnugreinum þurfa þær sjálfar að
hafa aðkomu að ákvörðunum.
Það eru framundan nokkrar jákvæðar breytingar á úthlutun
fjár til landshlutasamtaka líkt og okkar frá Ferðamálastofu. Undanfarin ár hafa
fjármunir sem eru eyrnarmerktir þeim verið lagðar til Ferðamálasamtaka Íslands
ásamt drjúgum sjóði til rekstur þeirra. Sú breyting verður á kerfinu að
Ferðamálastofa mun framvegis hafa beint og nánara samband við
landshlutasamtökin. Einnig verður stofnaður sérstakur sjóður sem
landshlutasamtök geta sótt í fyrir verkefni sín. Við stöndum vel að vígi í því
nýja kerfi vegna þeirrar vinnu sem við höfum lagt í undanfarin ár með
stefnumótun vestfirskrar ferðaþjónustu. Sameiginleg verkefni sem koma fram þar
munu falla vel inn í þann ramma og mun gera
okkur kleyft að fjármagna alla þá vinnu sem framundan er. Þetta eru tillögur
sem koma beint frá ferðamálastjóra og ég tel að við ættum að styðja heilshugar.
Ég hafði ákveðið að gefa ekki kost á mér til formennsku
samtakanna fyrir þennan aðalfund og sent út tilkynningu þess efnis. Ég hef nú
starfað í stjórn þeirra í fimm ár samfleytt og þar af verið formaður í þrjú.
Þegar ég lít yfir farinn veg þá er ég fyrst og fremst þakklátur fyrir að hafa
verið treyst fyrir þessu starfi og ég lít til baka nokkuð stoltur um öxl. Mér
hefur þó fundist sem eldmóðurinn hafi verið að dofna og því réttur tími núna
til að annar formaður taki við. Ég verð að viðurkenna að vinnan í vetur sem kom
að stoðkerfinu hafði talsvert um það að segja að ég vildi draga mig í hlé.
Eftir að við komum saman hér í Bjarkarlundi í gærkvöldi þá fann ég fyrir þeim
mikla þrýstingi frá meðlimum samtakanna að ég gæfi kost á mér í eitt ár til
viðbótar. Ég er semsagt tilbúinn til þess þar sem ég hef fundið fyrir því að ég
hef mikinn stuðning ykkar til áframhaldandi verka. Ég vil trúa því að
Ferðamálasamtök Vestfjarða muni standa enn sterkari sem hagsmunasamtök
vestfirskrar ferðaþjónustu á eftir. Verkefni okkar verða eftir sem áður að
verja sjálfstæði Markaðsstofunnar og sjá til þess að rödd okkar heyrist þar
inni. Ferðamálasamtökin eru verkfæri okkar allra til að koma skilaboðum okkar á
framfæri og standa vörð um greinina um allan fjórðunginn. Þau eiga að hafa það
traust að það sé hægt að leita til þeirra af ferðaþjónustuaðilum og koma
málefnum þeirra á framfæri.
Það er nokkuð mikið og að mörgu leyti öfundsvert starf að
vera formaður samtakanna. Góðir kostir í því er að kunna þá kúnst að horfa á
Vestfirði sem eina heild, hafa óbilandi trú á greininni, gleði af því að vinna
með öðru fólki og ekki síst skilning á því að atvinnugreinin sjálf verður að
vera þátttakandi í ákvörðunum sem varða vöxt hennar. Ekki er verra að hafa smá
bein í nefinu, hugsjónir og trú á sjálfri sér eða sjálfum, reyna að tileinka
sér víðsýni á öllum hlutum greinarinnar og síðast en ekki síst, að hafa áhuga
til þess að vinna að framgangi greinarinnar af öllum þeim mætti sem skapaður er
í einni lítilfjörlegri persónu.
Framundan hjá okkur er að vinna áfram sem hluti af
grasrót ferðaþjónustunnar og stuðla að því að verkefni sem komin eru í gang dafni
enn frekar innan þeirra mörgu háu trjáa sem vaxið hafa undanfarin ár og myndað
það mikilvæga skjólbelti fyrir greinina sem henni er nauðsynlegt.
Skjólbelti samvinnu, trausts og vilja til að hlúa að
öðrum.